Birçok kişi Yalın veya Yalın Üretim terimini duymuştur. Ancak çoğu insan Yalın Üretim'in arkasındaki tarihin Toyata’dan ibaret olduğunu düşünebilir. Bu üretim felsefesi son 150 yılda, birçok insanın katkılarıyla birlikte şekillenmiştir. Sizlere Yalın Üretimi şekillendiren kişilerden ve yaptıkları önemli işlerden bahsedeceğim;
Eli Whitney
Eli Whitney 1793’te günde 23 kg. pamuk üreten bir çırçır makinesi geliştirdi ve bunun arkasından l798’de Amerikan hükümeti için on bin tüfek yapmak üzere görevlendirildi.
O zamana kadar, bütün silahlar, tüm silahı yaratan, her bir parçayı çizerek elden geçiren ve bunları elle yerleştiren son derece yetenekli zanaatkârlar tarafından yapılırdı. Her bölüm ve her bir tüfek, farklı bir türdendi- bir silah için yapılan tetik, başka hiçbir yerde çalışmayacaktı çünkü sadece bu tüfeğe uyuyordu. Kırık tüfekler sadece uzman ustalar tarafından tamir edilebilirdi. Silah bir çatışma ortasında kırıldıysa, şansın kalmamıştı.
Ancak Whitney parçalarını öyle büyük bir titizlikle yaptı ki belirli bir parça eşi olan diğeriyle değiştirilebiliyordu.
Tüfekler yapıldıktan sonra bazılarını söktü ve hükümet yetkilisinin göreceği şekilde bu işlemi gerçekleştirdi. Sonra rastgele parçalar seçerek çalışan bir tüfeği monte etti. Değiştirilebilir parçalar üretme yöntemlerinin geliştirilmesi, ilerlemekte olan Endüstri Devrimi’nin önemli parçasıdır.
Frank Bunker Gilbreth
Frank Bunker Gilbreth, Bilimsel Yönetim'in savunucusu ve Hareket Etüdü'nün öncüsüdür ve manuel süreçleri daha verimli hale getirmek için çabalamıştır.
En büyük katkısı, tüm insan çalışmalarını Therbligs adı verilen bir dizi bireysel harekete bölmek ve ardından verimliliği artırmak için bu hareketleri optimize etmekti. Örneğin, tuğla döşeme işi ile ilgili, tuğlaları, işçiyi ve duvarı her zaman aynı yükseklikte olacak şekilde ayarlanabilir bir iskele yarattı ve çalışanın eğilmesi veya uzanmasına gerek kalmayacak methotlar geliştirdi.
Ayrıca, cerrahın çalışmalarını optimize ederek, artık cerrahı döndürmek ve doğru aleti aramaktan ziyade, aletleri cerraha veren bir hemşirenin ortak yöntemini ortaya koydu. Operasyonların süresini azaltarak, hastanın hayatta kalma şansını arttırdı ve binlerce hayat kurtardı
Genel olarak, çalışmaları günümüzde kullanılan ve önceden belirlenmiş hareketlerin herhangi bir bölümünün temeli idi. Çalışmalarının Taylorizm’e mükemmel bir katkı olmuştur.
Frederick Taylor
Asıl mesleği makine mühendisliği olan ve verimlilik alanında sistematik anlamda çalışan ilk kişi olarak bilinen Taylor, İşletme Yönetimi’nin de babalarındandır. Taylorın yaptığı çalışmaların kökeni ise, endüstri mühendisliği prensiplerine dayanmaktadır.
Çalışmalarında gereksiz harcamaların önüne geçerek iş verimliliğinin artırılacağını savunmuştur.
Taylor, iş sürecinde gerekli zaman standartını belirledikten sonra bu standarttan daha fazla çalışan işçiyi ödüllendiren, daha az çalışanı cezalandıran bir sistem geliştirdi ve bu sisteme kendi isminden yola çıkarak “Taylorizm” ismini verdi. Sistem insanları makinanın bir parçası haline getirdiği için ve insancıl bulunmadığı için dönemin işçi sendikaları tarafından büyük tepki gördü. Ancak verimliliği arttırmasından dolayı dünyada hızlı bir şekilde yayıldı.
Gilbreth’lar çalışmalarını her ne kadar Frederick Taylor ile ilişkili olarak yapsa da aralarında önemli bir felsefi farklılık vardır. Taylorizm sembolünde kronometre kullanılıyordu ve Taylor öncelikle işlem sürelerinin azaltılmasıyla ilgileniyordu. Öte yandan Gilbreth'lar süreçlerde daha çok hareketleri azaltarak verimlilik sağlamaya çalışıyordu ve böylelikle daha çok işçilerin refahını ele aldılar. Taylor ise, öncelikli olarak üretim zamanını azaltmayı ele almıştır. Bu daha çok işçilerin kendilerini karla ilgili olarak algılamasını sağlamıştır. Bu farklılık Gilbreth’lar ile Taylor arasında kişisel bir sürtüşmeye yol açmıştır. Taylor' un ölümünden sonra Gilbreth’ları ve Taylor'ı takip edenler arasında da devam etmiştir.
Henry Ford
Henry Ford 14 Ocak 1914'te "Model T" adı verilen, kullanılması ve onarımı kolay olan yeni modelini montaj bandında seri olarak üretmeye başladı. Her bir işçi montajın sadece bir alanında çalışmaya başladı ve üretim süresi büyük bir azalma gösterdi. Otomobil fiyatları kitle üretim araçları ile yarı yarıya düştü. "Fordizm" adı verilen bu üretim sistemi, kapitalizm geleneksel işleyişinde çarpıcı değişikliklerin yaşanmasına neden oldu.
Fordizm esas olarak Taylor'un ayrıntılı iş bölümü esasına dayalı, parça başına üretimle şekillenmiş montaj hattı sistemidir. Rekabet gücünü bir maldan çok sayıda ve ucuza üretmek üzerine kurmuştur. En önemli özelliklerinden biri, işçinin üretim sürecindeki inisiyatifini ortadan kaldırarak, işçileri ürettikleri ürüne yabancılaştırmasıdır.
Geçmişte, şimdi ve gelecekte, Yalın düşünceyi şekillendirmeye devam edecek olan birçok insan var. Yalın Üretim bir organizasyon ve sürekli bir yolculuktur. Bu yolculuğu mükemmele ulaşmamız için uyguladığımız sürekli bir gelişim serüveni olarak adlandırabiliriz.
Comments